15 câu thành ngữ Việt Nam kinh điển gen Z chắc chắn không biết

Trong kho tàng văn học nước ta luôn có những câu ca dao, thành ngữ hoặc tục ngữ vô cùng phong phú và sống động. Những nét văn hóa đó luôn mang đến nhiều giá trị sâu sắc cho đời sống người Việt. Dưới đây Beto xin chia sẻ đến bạn top 15 câu thành ngữ việt nam kinh điển mà không phải ai cũng biết. 

Thành ngữ Việt Nam rất phong phú do nền văn hóa nơi đây rất sâu sắc và đa dạng

1. Thành ngữ Việt Nam là gì?

Thành ngữ là những cụm từ được sinh ra để sử dụng với một mục đích cố định. Chúng không tạo thành một câu có ngữ pháp hoàn chỉnh nhưng cũng không thể thay thế hoặc sửa đổi. Nói đúng hơn, thành ngữ việt nam là những tập hợp từ mang một ý nghĩa không đổi và cũng không thể giải thích một cách đơn giản qua nghĩa của các từ lẻ mà phải hiểu qua hết một câu. 

Trong từng câu, thành ngữ hoạt động khá riêng biệt và thường mang những ý nghĩa sâu xa. Hơn nữa, bạn cần phải phân tích và hiểu một cách cẩn thận thì mới có thể giải thích được. Ví dụ như câu “Nhanh như chớp” hay câu “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”,…

Thành ngữ Việt Nam luôn mang lại những giá trị sâu sắc cho con người nơi đây

1.1. Đặc điểm và cấu tạo

Về đặc điểm: các thành ngữ việt nam có tính hình tượng và được xây dựng dựa trên các hình ảnh cụ thể, mang đầy tính khái quát và hàm súc cao. Ngoài ra, thành ngữ còn được hình thành trên các sự việc, sự vật. Ý nghĩa của thành ngữ thường rất rộng, khái quát hơn và biểu lộ được các sắc thái biểu cảm khác nhau của con người. 

Phương pháp phát triển Ngôn ngữ theo độ tuổi - Phan Hồ Điệp (Mẹ Nhật Nam)

499,000 VND

1,280,000 VND

Xem chi tiết khoá học

Có rất nhiều cách để phân loại về cấu tạo của các thành ngữ. Đầu tiên, hầu hết thành ngữ được cấu tạo dựa trên số lượng từ tạo thành và thường có kết cấu 3 tiếng như những câu “nhanh như chớp”, “bụng bảo dạ”. 

Tuy nhiên, xét về mặt kết cấu thì thành ngữ là sự kết hợp của một từ đơn và một từ ghép với nhau. Kết cấu của chúng thường giống như một cụm từ, cũng có đôi khi thành ngữ được ghép từ hai từ ghép hoặc 4 từ đơn, chúng được kết hợp với nhau hoặc xếp xen kẽ để tạo nên thành ngữ. Ví dụ như “phong ba bão táp”, “chân cứng đá mềm”,…

Những hình ảnh từ sự vật, sự việc là những ý tưởng tạo nên thành ngữ

Ngoài ra, thành ngữ việt nam còn có thể có kết cấu từ 4 tới 6 tiếng như câu “treo đầu dê bán thịt chó”. Hoặc được kết từ 7 đến 10 tiếng, được tạo nên bởi 2 đến 3 ngữ đoạn ví dụ như câu “vén tay áo xô đốt nhà táng giày”,…

Học tập để dẫn đầu - Phương pháp học tập hiệu quả

599,000 VND

Xem chi tiết khoá học

1.2. Tác dụng của thành ngữ

Trong kho tàng thành ngữ việt nam, những câu từ hoặc ý nghĩa của nó mang lại đều đem đến từng sắc thái biểu cảm khác nhau. Vì thế, người viết qua đó có thể dễ dàng bộc lộ được tâm tư cũng như tình cảm của mình đối với người nghe. Chẳng hạn như trong bài thơ “Thương vợ”, tác giả Tú Xương đã sử dụng rất nhiều thành ngữ như: 

“Lặn lội thân cò khi quãng vắng,

Eo sèo mặt nước buổi đò đông.

Một duyên, hai nợ, âu đành phận,

Năm nắng, mười mưa, dám quản công”

Trong trích đoạn trên, thành ngữ được sử dụng là “lặn lội thân cò khi quãng vắng”. Câu thành ngữ ấy đã thể hiện sự lam lũ, khổ cực của người vợ, tấm thân gầy gò của người vợ không khác gì tấm thân cò trong đêm khuya lặn lội. Qua đó, nhà văn đã thể hiện thành công nỗi xót xa của mình trước những nhọc nhằn của vợ và ngày càng yêu thương người vợ hơn. 

Người viết qua đó có thể dễ dàng bộc lộ được tâm tư cũng như tình cảm của mình đối với người nghe thông qua thành ngữ

Như vậy, thành ngữ việt nam hay và ý nghĩa của nó có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen cấu tạo nên nó. Phần lớn vẫn hiểu theo nghĩa hàm ý và trừu tượng, có thể thông qua các phép chuyển đổi nghĩa như so sánh, ẩn dụ, hoán dụ,…

[couse id=8300]

2. Vì sao giới trẻ hiện nay ít biết về ca dao, thành ngữ?

Giới trẻ – hay nói cách khác là những thanh niên, học sinh, sinh viên trong khoảng độ trên dưới 20 tuổi, là lực lượng đi đầu trong trào lưu ngoại lai, tân thời của xã hội Việt Nam trong thời đại hiện nay. Họ rất nhanh nhạy và thích ứng với nhiều cái mới như quần áo, phương tiện xe cộ và phong cách hiện đại, đi kèm với nó là những ngôn ngữ tân thời. 

“Thành ngữ tân thời” là cách nói vui về những kết cấu ngôn ngữ ổn định, mang màu sắc thành ngữ nhưng lại được giới trẻ ưa chuộng và sử dụng rất phổ biến. Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những từ ngữ này thông qua các tờ báo điện tử, báo in dành cho giới trẻ như: Hoa Học Trò Magazine, Tuổi trẻ, Kênh 14,…đặc biệt là trong khẩu ngữ sinh hoạt hằng ngày. 

Giới trẻ hiện nay biết khá ít về các ca dao, thành ngữ truyền thống Việt Nam

Hiếm ai xa lạ khi bắt gặp các câu thành ngữ như: phê như con tê tê, ngất trên cành quất, chán như con gián,…Chúng nhanh chóng được phổ biến và lan rộng ở giới trẻ một cách mạnh mẽ và có sức hút rất lớn. Chình vì do ảnh hưởng của quan điểm giao tiếp cũng như những nhận thức mới về xã hội mà thành ngữ truyền thống đang dần trở nên khá xa lạ đối với giới trẻ hiện nay. 

3. Top 15 câu thành ngữ không phổ biến và ý nghĩa 

Dưới đây là tổng hợp thành ngữ việt nam rất hay và ý nghĩa cho cuộc sống mà không phải ai cũng biết: 

• Giao trứng cho ác: 

Trong cuộc sống thường có tồn tại rất nhiều người cả tin, không có sự đề phòng và đôi lúc gửi gắm sự tin tưởng cho kẻ xấu, những người luôn mong muốn tìm mọi cách để đạt được những thứ không thuộc về mình.

• Dĩ hòa vi quý

Thành ngữ này ý muốn nói đến những người luôn lấy sự hòa hợp làm trọng điểm cốt yếu để thể hiện cách đối xử với những người khác trong xã hội. 

• Ếch ngồi đáy giếng

Mượn hình ảnh từ con ếch nằm sâu dưới lòng giếng và nó chỉ nhìn thấy miệng giếng nhỏ hẹp mà tưởng như là cả bầu trời rộng lớn. Thành ngữ này chỉ những người hiểu biết ít, nông cạn mà không chịu ra ngoài học hỏi mà chỉ biết dậm chân tại chỗ. 

• Đục nước béo cò

Câu này ý chỉ những con người có mưu mô, lợi dụng sự khó khăn của người khác để làm những điều đem lại lợi ích cho mình. 

• Đừng xem mặt mà bắt hình dong

Thành ngữ này dùng để phê phán những người chỉ đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài mà không thật sự hiểu sâu về phẩm chất tâm hồn bên trong của họ. 

• Có nuôi con mới biết lòng mẹ: 

Những đứa con đôi khi vì tuổi trẻ, vì thiếu hiểu biết mà làm đau lòng cha mẹ. Câu nói chỉ ý nghĩa đến khi chúng ta có con cái, chúng ta mới thật sự hiểu hết tấm lòng bao la mà người mẹ luôn dành cho con.

• Chim khôn tiếc lông, người khôn tiếc lời

Thành ngữ này mang ý nghĩa trong giao tiếp hằng ngày chúng ta nên rất thận trọng trong lời ăn tiếng nói của mình và luôn cân nhắc trước những câu nói của mình trước khi phát ra. 

Lời ăn tiếng nói hàng ngày cũng được đem nhiều vào ca dao – tục ngữ

• Họ hàng xa không bằng láng giềng gần

Dù họ hàng có thân thiết đến mấy những trong những lúc khó khăn, những lúc bệnh nặng thì họ cũng không thể đến chăm sóc và giúp đỡ bạn ngay bằng những người hàng xóm được. Vì vậy, hãy tạo cho mình mối mối quan hệ tốt nhất với mọi người xung quanh bạn nhé! Đây được coi là một trong những bài học quý giá mà ông cha muốn để lại cho con cháu của mình. 

• Buôn có bạn, bán có phường

Câu thành ngữ này muốn nói chúng ta phải có mối quan hệ xã hội tốt, nhất là với những người bạn bè của mình. Nếu cứ mãi độc lập thì mọi khó khăn, vất vả bạn sẽ phải tự mình gánh chịu. Chúng ta có thể học hỏi và giúp đỡ lẫn nhau để có thể đem lại giá trị to lớn hơn là một người tự làm một mình. 

• Thuận vợ thuận chồng, tát biển đông cũng cạn

Câu thành ngữ này muốn nhắn nhủ một ý nghĩa đến các cặp vợ chồng phải luôn hòa hợp, người này ngã thì người kia nâng và không bao giờ đứng về hai hướng khác nhau mà sinh ra cãi vã, ảnh hưởng lớn đến mối quan hệ. 

Phát triển bản thân - Quản trị cuộc đời đơn giản đến bất ngờ

299,000 VND

690,000 VND

Xem chi tiết khoá học

• Tốt gỗ hơn tốt nước sơn

Câu tục ngữ này ra đời để dạy bảo cho chúng ta không nên chỉ nhìn vào một sự vật, sự việc nào đó thông qua vẻ hào nhoáng bên ngoài mà hãy nhìn sâu vào chất lượng bên trong của nó. 

• Há miệng chờ sung 

Với câu thành ngữ Việt Nam ”Há miệng chờ sung”, ông cha ta muốn lên án và đả kích đến những kẻ lười biếng không chịu nỗ lực làm việc. Họ chỉ thích ăn chực ăn nằm chờ vận may đến với mình.

• Hòn đất ném đi, hòn chì ném lại

Đây là một trong những câu tục ngữ hay về cuộc sống mà ông cha ta dạy các thế hệ phía sau. Đó là bài học đối với mọi người khi người khác giúp bạn một việc gì đó thì cũng phải biết nhớ ơn người đã giúp mình. Đừng sống ích kỷ và chỉ biết lợi dụng ý tốt của người khác. Hãy biết ơn, đền đáp những ai đã từng giúp đỡ bạn đó là ý nghĩa mà câu tục ngữ muốn nói

• Đa nghi như Tào Tháo 

Tào tháo là một vị tướng nước Trung Hoa nhưng nổi tiếng với tính cách đa nghi, hắn đa nghi đến mức không tin bất kì ai mặc dù người đó có tài giỏi hay hết lòng phục vụ, cung phụng hắn. 

• Khôn người ta cho rái, dại cho người ta thương 

Trong kho tàng văn học Việt Nam ta, tục ngữ này được hiểu là khôn thì phải khôn hẳn, đến mức người khác phải nể sợ, kính trọng. Còn dại thì phải biết thân biết phận, biết vị trí của mình để người khác có thể thông cảm mà yêu thương. 

Một số câu thành ngữ hay ở Việt Nam rất đáng để học theo.

Có thể nói, kho tàng văn học của nước Việt Nam ta vô cùng đa dạng và phong phú. Hy vọng với bài viết về cấu tạo của thành ngữ cũng như những câu thành ngữ việt nam bổ ích trên sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức để hiểu và vận dụng nó một cách linh hoạt trong đời sống hằng ngày. 

Nguồn tham khảo: 

1. iievietnam.org
2. Luathoangphi.vn 
3. Thanhdiavietnamhoc.com 
4. Baogiadinhso.com

Quản trị - Đào tạo

Bạn đã hiểu gì về cơ cấu hướng nghiệp tại Việt Nam 2021? Đăng ký nhận tài liệu